نقش امام جواد (ع) در تحولات فکری و فرهنگی

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فهما استان قم افزود: امام جواد (ع) رمان شهادت پدر بزرگوارشان در مدینه سکونت داشتند، اما مأمون به دلیل احساس خطری که از نفوذ این امام خردسال داشتند، ایشان را به بغداد که محل حکومت عباسیان بود احضار کرد و برای جلب توجه اطرافیان به حسب ظاهر، محبت و ملاطفت بسیاری به امام نهم کرده و دختر خود را به عقد آن حضرت درآورد.

حجت الاسلام و المسلمین روحانی تصریح کرد: هدف مأمون این بود که امام جواد (ع) را هم از خارج و هم از داخل خانه به وسیله همسرش تحت مراقبت کامل قرار دهد و همه حرکات و ارتباطات و مراورده‌های آن حضرت، تحت کنترل باشد.

وی افزود: امام جواد (ع) بعد از مدتی، به مدینه رفتند و تا آخر عهد مأمون در مدینه مشغول فعالیت‌های علمی و اجتماعی بودند، بعد از درگذشت مأمون، معتصم عباسی زمام خلافت را به دست گرفت.

روحانی گفت: معتصم عباسی به خاطر احساس خطری که از ناحیه امام جواد (ع) داشت، دوباره آن حضرت را به بغداد احضار کرد و تحت نظر قرار داد و نهایتا با دسیسه و تحریکی از طرف معتصم انجام گرفت، امام جواد (ع) درسال 220 هجری قمری در سن 25 سالگی به شهادت رسید.

حجت الاسلام والمسلمین روحانی ادامه داد: بنی‌عباس، خلافت اسلامی را به عنوان خلافت موروثی خود درآورده بودند و از نظر اهداف و شیوه، آینه تمام نمای حکومت امویان بودند به گونه ای که شیوه حکومت آنان بر اساس تمایلات خلفای عباسی رقم می‌خورد و هیچ شباهتی با معیارهای اسلامی نداشت.

وی افزود: عباسیان حکومتی به وجود آورد بودند که با نظام مورد قبول اسلام و قوانین هدفمند دین مبین اسلام که گسترش عدالت، مساوات و حق در جامعه بود، کاملا بیگانگی داشت و امام جواد (علیه السلام) در آن شرایط حساس و خفقانی که در سراسر عرصه‌های زندگی جامعه اسلامی سایه افکنده بود، توانست به بهترین نحو مسئولیت‌های سنگین خود را در چند عرصه انجام دهند.

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فهما استان قم افزود: امام جواد (ع) در دوران امامت خویش نشان دادند که چگونه می‌توان در شرایط سخت در برابر حکومت نامشروع ایستاد و در مسیر جلب رضایت حضرت حق قدم برداشت و با تحریف‌های مختلف که از سوی حکومت و با حمایت خارجیان در گستره حکومت اسلامی شیوع پیدا کرده بود و شبهات و اشکالاتی که در زمینه‌های مختلف ایجاد شده بود، به بهترین نحو پاسخگو باشند و حتی به زور سرنیزه نیز نتوانند ایشان را با نظریات پوچ و دور از حقیقت خودشان تسلیم کنند.

حجت الاسلام و المسلمین روحانی گفت: به طور خلاصه فعالیت‌های امام جواد (ع) در دوران امامت خویش در پنج محور بیان می‌شود که اولین محور، اثبات شایستگی خط اهل بیت (ع) به ویژه شایستگی شخص امام جواد (ع) برای احراز منصب الهی رهبری و امامت توده‌های مسلمان در آن برهه از زمان بود که امام جواد (ع) با وجود برخورداری از سن کم، این جنبه را به نحو ممکن به منصه ظهور رساندند.

وی افزود: نظام حاکمیت آن زمان جهت کاستن مقام و منزلت اهل بیت (ع) و پیروان مکتب اهل بیت (ع) از هیچ تلاشی فروگذار نبود و در تلاش بودند تا چراغ پرفروغ اهل بیت (ع) را کم نور کنند، اما امام جواد (ع) با این نظام حاکمیت نامشروع، برخورد قاطعانه و جدی داشتند و تلاش‌های مذبوحانه آنان را بی‌ثمر و بی‌نتیجه گذاشتند.

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فهما استان قم افزود: یکی دیگر از فعالیت‌های امام جواد (ع)، زمینه‌سازی در برپایی دولت حق به صورت فراگیر بود که آن حضرت با آموزش دادن یاران و اصحاب خود برای تشکیل حکومت جهان‌شمول عدالت‌گستر در آن شرایط خاص تلاش بسیاری کردند.

حجت الاسلام والمسلمین روحانی ادامه داد: یکی از فعالیت‌های مهم امام جواد (ع) در دوران امامت خویش، رویارویی با بدعت‌ها، انحرافات و جریان‌های منحرف بود که بر گستره اسلامی پدید آمده بود.  

وی با بیان اینکه حکومت بنی‌عباس با ایجاد بدعت‌ها و انحرافات در جامعه به مشغول کردن فرهیختگان جامعه دامن می‌زد،گفت: افراد بی‌دینی که از نقاط مختلف جغرافیایی جهان وارد کشورهای اسلامی شده بودند درصدد کم فروغ نشان دادن استدلال‌های متقن دین مبین اسلام و فرهنگ اهل بیت (ع) بودند، اما امام جواد (ع) با پاسخ‌های مناسب در مقابل بدعت‌ها و انحرافات در مقابل جریان‌های مختلف ایستادند و حقانیت مکتب اهل بیت (ع) را به بهترین نحو ممکن نشان دادند.

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فهما استان قم افزود: پنجمین جهتی که می‌توان در زندگی امام جواد (ع) ملاحظه کرد، توجه و عنایت ویژه آن حضرت به مشکلات و دغدغه‌های امت اسلامی است؛ آن حضرت نمی‌توانستند در برابر انحرافات مختلفی که از لحاظ حاکمیتی و همچنین فرهنگی و اقتصادی در جامعه به وجود آمده بود، سکوت کنند.

حجت الاسلام و المسلمین روحانی تصریح کرد: امام جواد (ع) برای اصلاح امور سیاسی و همچنین اصلاح وضعیت فرهنگی و اعتقادی و برای از بین بردن فاصله طبقاتی و ناهنجاری‌های اقتصادی ایجاد شده از طرف حکومت، فعالیت‌های گسترده‌ای انجام دادند.

روحانی افزود: اسلام توجه خاصی به اقتصاد و شکوفایی آن دارد و فقر را فاجعه ویرانگری به حساب می‌آورد؛ بر همین اساس تمام تلاش خود را در زدودن فقر از جامعه به کار می‌برد و آن را به عنوان یکی از واجبات قرار داده است.

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فهما استان قم افزود: دین مبین اسلام، مسئولین حکومتی را موظف می‌کند که در راه توسعه اقتصادی و فراهم کردن زمینه افزایش درآمد و گسترش رفاه عمومی تلاش کنند تا مسلمانان از غلطیدن در انحرافات و ناهنجاری‌هایی که غالبا زائیده فقر هستند، در امان باشند.

حجت الاسلام والمسلمین روحانی افزود: امام جواد (ع) در این زمینه تلاش‌های شبانه‌روزی انجام دادند و با نشان دادن عدالت اقتصادی در زندگی دینی بر اشتباهاتی که حاکمان جامعه با ثروت‌اندوزی، عیاشی، هوسبازی و خوشگذرانی داشتند و طبقات مختلف مردم را از برخورداری از شرایط اولیه رفاه و آزادی در زندگی محروم کرده بودند، مبارزه کردند.

وی تصریح کرد: معتصم عباسی نتوانست حضور آن حضرت را درهمان سنین جوانی در جامعه تحمل کند و آن حضرت را در سن 25 سالگی به شهادت رساند به گمان این که با خاموش شدن این نور از انوار الهی بتواند به ظلم‌های خود ادامه دهد، اما به حق باید گفت که فرزند ایشان امام هادی (ع) توانست به بهترین نحو ممکن راه پدر و دیگر ائمه معصومین (ع) را ادامه دهد.

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فهما استان قم در پایان گفت: امروز جوانان در این وضعیت حساس با شبهات و انحرافات فراوانی در جوامع بشری به ویژه در جامعه اسلامی مواجه هستند که امید است خداوند توفیق پیروی از معصومین و الگو قرار دادن ائمه اطهار (ع) را به همه افراد از جمله جوانان عنایت کند .